«متن سخنرانی افتتاحیه رئیس مؤسسه عالی آموزش بانکداری ایران»
با نام و یاد خدای بزرگ و مهربان و با عرض سلام و ادب و احترام، حضور با سعادت جناب آقای دکتر نهاوندیان معاون محترم اقتصادی ریاست جمهوری، جناب آقای دکتر نوبخت معاون محترم ریاست جمهوری و رئیس محترم سازمان برنامه و بودجه کشور، جناب آقای دکتر کرباسیان وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی، جناب آقای دکتر سیف رئیس کل محترم بانک مرکزی و اعضای محترم هیأت عامل بانک مرکزی، مدیران عامل و اعضای هیأت مدیره بانکها، اساتید دانشگاهها، مدیران و همچنین کارشناسان بانکی، دانشجویان، دانش پژوهان و کلیه علاقه مندانی که با حضور خود این همایش را مزین کرده اند، خیر مقدم عرض می نمایم. همچنین عرض تسلیت و تعزیت دارم سالروز شهادت پنجمین اختر تابناک آسمان ولایت و امامت حضرت محمدباقر (ع) شکافنده علوم را.
عالی مقامان، مدیران و حضار محترم، همایش سالانه بانکداری اسلامی که قدمتی 28 ساله دارد همه ساله در هفته بانکداری، مقارن با تصویب قانون عملیات بانکداری بدون ربا در شهریور ماه 1362 برگزار می شود، این همایش فرصتی مغتنم برای ارائه دیدگاهها و نقطه نظرات خبرگان و اهل فن در حوزه مسائل جاری بانکی برای تصمیم گیرندگان و سیاستگذاران اقتصادی و بانکی است.
بیست و هشتمین همایش بانکداری اسلامی که در پیش رو دارید «نقش نظام اعتباری بانکها در حمایت از تولید و اشتغال (در چارچوب بانکداری اسلامی)» نامیده شده است. اعتبارات، بخش عمده دارایی های بانکها را تشکیل می دهند و سیاستگذاری اعتباری مطلوب، نقش مؤثری در توزیع منابع مالی به بخشهای مولد اقتصادی، تقویت تولید و اشتغال، دارد. از مهمترین مؤلفه های نظام اعتباری بانکها شیوه های اعتبارسنجی، مدیریت وثایق و تضامین، حدود اختیار ارکان اعتباری، روشهای نظارت بر مصرف و شیوه های تعیین نرخ سود تسهیلات هستند که به طور بالقوه در معرض کاستی هایی قرار دارند. از اینرو عنوان محور اول همایش «ضرورت بازبینی و اصلاح نظام اعتباری بانکهای کشور در راستای حمایت از تولید و اشتغال» انتخاب شد.
براساس مطالعات بین المللی بیش از 75 درصد ریسک بانکها ناشی از ریسک اعتباری است. بکارگیری مدل‌های ریاضی اندازه‌گیری ریسک اعتباری، از دهه نود میلادی به بعد به صورت انفجاری رشد نمود که دلیل آن باید به درستی درک شود. دهه نود چه اتفاقی افتاد که در سطح بین‌المللی مدل‌های جدید برای اندازه‌گیری ریسک اعتباری، چنین رشد فزایندهای داشت؟ بدون تردید، معرفی مقررات احتیاطی کمیته نظارت بانکی بال و تغییر در شیوه های نظارتی نهاد ناظر پولی، نقش بسزایی در این تغییرات داشته است. یکی از اصلی ترین اهداف این نوع مقررات احتیاطی، توزیع عادلانه اعتبارات در بخشهای مولد اقتصادی و ارتقاء ثبات و سلامت بانکها است. از اینرو نقش نظارت مؤثر بانک مرکزی در اعمال این مقررات احتیاطی و حمایت از تولید و اشتغال به عنوان محور دوم همایش انتخاب گردید.
یکی از مهمترین ابزارهای مدیریت ریسک اعتباری اخذ وثایق از مشتریان است. طولانی شدن فرایند رسیدگی به پرونده های حقوقی بانکها کارکرد این ابزار برای مدیریت ریسک اعتباری و توزیع عادلانه اعتبارات در بخشهای مختلف اقتصادی را مختل می نماید. بنابراین محور سوم همایش تحت عنوان «فرصتها و چالشهای حقوقی نظام اعتباری بانکهای کشور» انتخاب شد.
طبیعی است که هر چقدر منابع مالی سهامداران در مقایسه با سپرده گذاران کمتر باشد، سهامداران اشتهای ریسک بیشتری خواهند داشت. برای جلوگیری از افزایش ریسک پذیری بانکها، همزمان با جذب منابع جدید سپردهای، افزایش سرمایه آنها اجتناب ناپذیر است. در غیر اینصورت ظرفیت اعتباردهی بانکها کاهش یافته و رشد تولید و اشتغال را مختل میسازد. در محورهای چهارم و پنجم، فرصتها و چالشهای افزایش سرمایه بانکها و جذب سرمایه گذاری خارجی در راستای حمایت از تولید و اشتغال، مورد توجه قرار گرفتند.
توسعه ابزارهای مالی جدید نظیر مشتقات مالی، اوراق بهادارسازی و ... در بازار سرمایه ابزارهای جدیدی برای مدیریت ریسک بانکها فراهم آورده و کارکرد اعتباردهی آنها را تسهیل نموده است. از اینرو بازار سرمایه همواره باید به عنوان مکمل نظام بانکی کشور و نه جایگزین آن محسوب گردد. بنابراین نقش بازار سرمایه در بهبود عملکرد نظام اعتباری بانکها محور آخر بیست و هشتمین همایش بانکداری اسلامی برگزیده شد.
پس از ذکر این مقدمه، اجازه می خواهم به اختصار، گزارشی از برگزاری این همایش را به محضر شما بزرگواران ارائه دهم.
1- پس از تأیید و تصویب عنوان و محورهای ششگانه همایش، این موضوع از طریق یک فراخوان عمومی، افزون بر درج در تارنمای مؤسسه، در پورتال اختصاصی همایش و در روزنامه های کثیرالانتشار به اطلاع عموم رسیده است.
2- از همین زمان، از طریق انجام مکاتبات و پیگیریهای مداوم، به منظور استفاده از نتایج مطالعات، تجربیات و ظرفیتهای بخش پژوهش بانکهای کشور، تحقیقات انجام یافته توسط محققین، صاحبنظران و اساتید دانشگاه، درخواست شد تا نتایج تحقیقات خود را تدوین و جهت ارائه به این همایش ارائه نمایند.
3- برای برنامه ریزی و انجام اقدامات اجرایی، کارگروهی به نام «کارگروه اجرایی همایش» در مؤسسه تشکیل شد و متعاقب آن، کارگروه علمی همایش و هیأت داوران با دعوت از تعدادی از اساتید دانشگاه، مدیران عامل و خبرگان بانکداری اسلامی ایجاد شد و طی جلسات متعدد، مقالات ارسال شده مورد بررسی و داوری قرار گرفت.
4- در این بازه زمانی تعداد 194 مقاله دریافت شد که پس از ارزیابی مقدماتیِ کارگروه علمی، تعداد 89 مقاله واجد شرایط تشخیص داده شد که در نهایت از بین آنها، تعداد 15 مقاله توسط داوران جهت ارائه در همایش و تعداد 54 مقاله جهت درج در مجموعه مقالات همایش برگزیده شد. چکیده مقالاتی که در طی دو روز همایش ارائه خواهد شد در قالب یک کتابچه ارایه شده و مجموعه کامل مقالات نیز در اسرع وقت منتشر و در اختیار علاقمندان قرار خواهد گرفت.
5- در اینجا به اطلاع کلیه دانش پژوهان و محققین می رساند که گزارش عملکرد بانکهای کشور در سال 1395 براساس فرمت گزارش دهی جدید یعنی با رعایت IFRSها و بخشنامه جدید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، در تارنمای مؤسسه و پرتال اختصاصی همایش قابل رؤیت می باشد.
جا دارد از کلیه بانکهایی که در این زمینه با مؤسسه نهایت همکاری را مبذول داشته اند تشکر نمایم.
در پایان لازم می دانم از جناب آقای دکتر نهاوندیان معاون محترم اقتصادی ریاست جمهوری، جناب آقای دکتر نوبخت معاون محترم ریاست جمهوری و رئیس محترم سازمان برنامه و بودجه، جناب آقای دکتر کرباسیان وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی، جناب آقای دکتر ولی اله سیف رئیس کل محترم بانک مرکزی که با تشریف فرمایی و سخنرانی های گهربار خود به عظمت و شکوه این همایش خواهند افزود، تشکر و قدردانی کنم. همچنین از اعضای محترم هیأت عامل بانک مرکزی، مدیران عامل و اعضای محترم هیأت مدیره بانکها، سایر مدیران عالی رتبه صنعت بانکداری کشور، اساتید ارجمند دانشگاهها، دانشجویان عزیز و مدیران و کارشناسان محترم بانکها به خاطر حضور و مشارکت فعال آنها در همایش و از پژوهشگران، صاحب نظران و بزرگوارانی که با ارائه مقاله یا سخنرانی و با مشارکت در پنل ها به بار علمی مباحث مطرح شده می افزایند، قدردانی و تشکر می شود.
در انتها بر خود فرض می دانم، از مدیران عامل و اعضای محترم هیأت مدیره بانکهای رفاه کارگران، آینده، پارسیان، پاسارگاد، قرض الحسنه مهر ایران، مسکن، اقتصادنوین و توسعه تعاون که با حمایتهای مالی و معنوی خود مؤسسه را در برگزاری هرچه باشکوهتر این همایش، یاری کرده اند نهایت تشکر و قدردانی را داشته باشم. همچنین از معاونت محترم اداری و مالی، اداره روابط عمومی، حراست و انتظامات بانک مرکزی، اعضای محترم شورای راهبردی، کمیته اجرایی، کمیته علمی و هیأت داوران، اعضای محترم هیات علمی و کادر اداری مؤسسه به ویژه آقایان فریبرز یزدان پناه و مهندس حسن کوهی، دبیر اجرایی همایش، و همه عزیزانی که در برنامه ریزی و اجرای این همایش نقش داشته اند تشکر و سپاسگزاری می کنم.