با نام و یاد خداوند بزرگ و گرامیداشت هفته دولت و یاد و خاطر شهیدان رجایی و باهنر و گرامیداشت هفته بانکداری اسلامی و قدردانی از تلاش کارکنان شبکه بانکی کشور و عرض سلام و خیر مقدم به رئیس کل محترم بانک مرکزی، هیأت عامل و معاونین محترم بانک مرکزی، رئیس و اعضای محترم شورای فقهی بانک مرکزی، مدیران و کارشناسان محترم نظام بانکی، اساتید محترم حوزه و دانشگاه و همچنین همه عزیزانی که در این همایش شرف حضور دارند.
همانطور که مستحضرید این همایش سی و دومین همایش بانکداری اسلامی است که هر ساله در هفته بانکداری اسلامی مقارن با تصویب قانون عملیات بانکداری بدون ربا، برگزار می شود.
این همایش فرصت مغتنمی برای خبرگان اقتصادی و بانکی است تا علاوه بر ارائه دیدگاه ها و نقطه نظرات تخصصی خود در حوزه مسائل مختلف جاری نظام بانکی کشور، از تجربیات سایر کشورها و سازمانهای پولی و مالی بین المللی در این زمینه بهره ببرند و امیدوارم در این همایش نخبگان نظام بانکی بتوانند برای پیشرفت و حل مسائل نظام بانکی و در پی آن، پیشبرد اهداف اقتصادی کشور، ایده های مناسبی ارائه نمایند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی سال 1401 را «سال تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرینی» نامگذاری نموده اند، و این نامگذاری، مسئولیت سنگینی را برای نظام بانکی کشور برای حمایت از تولید و اشتغال زایی ایجاد کرده است تا با استفاده از حداکثر توان خود، موجبات رشد و بالندگی اقتصاد میهن اسلامی مان را فراهم آورند.
شبکه بانکی هر کشور، قلب تپنده اقتصاد آن کشور محسوب می شود و وجود هرگونه ناکارآمدی در آن، به طور مستقیم، کلیه بخش های مختلف اقتصادی را تحت تأثیر قرار می دهد. لذا وظیفه یکایک ماست که تمام تلاش خود را برای بهبود وضعیت آن به کار ببندیم. مؤسسه عالی آموزش بانکداری ایران نیز پس از بررسی و مشورت های صورت گرفته با صاحبنظران حوزه بانکداری عنوان «نظارت و تطبیق شرعی در بانکداری اسلامی: مبانی نظری، تجارب جهانی و توصیه‌های سیاستی» را برای همایش انتخاب نمود.
محورهای اصلی این همایش شامل:
ماهیت، ضرورت و کارکرد نظارت و تطبیق شرعی،
تجارب بین‌المللی نظارت و تطبیق شرعی،
آسیب‌شناسی نظارت و تطبیق در نظام بانکداری بدون ربای کشور،
نهادها، ابزارهای مالی و زیرساخت‌های لازم برای ارتقاء نظارت مؤثر بانکی
و استانداردها و اصول بین‌المللی نظارت و تطبیق در بانکداری می باشد.
نظارت بر عملکرد شبکه بانکی کشورها، همواره از دغدغه‌های اساسی مقامات مختلف اقتصادی در سطوح مختلف داخلی و بین‌المللی است. بحث نظارت در شبکه بانکی از آن جهت دارای اهمیت فراوان است که هدف اصلی آن، حفظ سلامت و ثبات مالی نظام بانکی است تا با کاهش ریسک های مشتریان و دینفعان، اعتماد عموم را به شبکه بانکی افزایش دهد که خود به طور مستقیم بر فضای حاکم بر اقتصاد کشور اثر می گذارد و در صورت نظارت صحیح و تیزبینانه، فضای مناسبی برای رشد و بالندگی هر چه بیشتر اقتصاد کشور ایجاد می نماید. در کشور ما نیز نظارت بر فعالیت و عملکرد بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، از مهمترین وظایفی است که طبق قوانین موجود، به طور خاص بر عهده بانک مرکزی گذاشته شده است. به علاوه، نظارت شرعی و انجام اقدامات احتیاطی و نظارتی به منظور اطمینان از انطباق فعالیت‌های بانکی با شریعت اسلام برای کشورهای اسلامی، از جمله ایران، اهمیت فراوانی دارد، زیرا هدف از این نظارت، دستیابی به روش‌هایی است که بتوان ریسک مغایرت با شریعت در نظام بانکی اسلامی را به حداقل ممکن رساند.
از تصویب قانون بانکداری بدون ربا در سال 1362 نزدیک به چهل سال می گذرد و در این سال ها، تحولات زیادی در مباحث مربوط به نظارت بانکی ایجاد شده است. از سوی دیگر، در سال های اخیر، مقامات نظارتی و قانون گذاری کشورهای اسلامی، تلاش فراوانی برای ایجاد محیطی مناسب در راستای اجرای اصول شرعی در بانک ها و مؤسسات مالی نموده اند که آسیب شناسی وضعیت موجود، انعکاس یافته های پژوهشی و نقدهای سازنده در این حوزه، می تواند به استقرار یک نظام جامع و مؤثر کمک نماید. سیاستگذاران نظام بانکی کشور باید با تلاشی مضاعف و استفاده از تجارب داخلی و خارجی در این زمینه، در راستای اجرای هر چه بهتر بانکداری بدون ربا در کشور گام بردارند، تا فاصله وضعیت بانکداری فعلی با بانکداری اسلامی کمتر شود تا شاهد برکات حاصل از آن در اقتصاد کشور باشیم.
پس از ذکر این مقدمه، به اختصار، گزارشی از برگزاری این همایش ارائه می شود:
1- پس از تأیید و تصویب عنوان و محورهای همایش، این موضوع از طریق فراخوان عمومی، با درج در تارنمای بانک مرکزی، تارنمای مؤسسه و سامانه اختصاصی همایش و سایت های خبری مختلف به اطلاع عموم رسیده است.
2- از طریق انجام مکاتبات و پیگیری های مداوم، به منظور استفاده از نتایج مطالعات، تجربیات و ظرفیت های بخش پژوهش بانک ها، تحقیقات انجام یافته توسط محققین، صاحبنظران و اساتید دانشگاه، از آن ها درخواست شد تا نتایج تحقیقات خود را تدوین و برای ارائه به این همایش ارائه نمایند.
3- برای برنامه ریزی و انجام اقدامات اجرایی، کارگروه «اجرایی همایش» در مؤسسه تشکیل شد و متعاقب آن، کمیته علمی همایش و هیأت داوران با دعوت از اساتید دانشگاه، مدیران عامل و خبرگان بانکداری اسلامی ایجاد شد و طی جلسات متعدد، مقالات ارسال شده مورد بررسی و داوری قرار گرفت.
4- در این بازه زمانی تعداد 96 مقاله دریافت شد که پس از ارزیابی مقدماتی کارگروه علمی و داوران همایش 14 مقاله برای ارائه و چاپ برگزیده شد. کتاب مجموعه مقالات و سخنرانی های همایش در اسرع وقت منتشر و در اختیار علاقه مندان قرار خواهد گرفت.
5- مؤسسه عالی آموزش بانکداری ایران با همکاری بانک‌های کشور، گزارش عملکرد بانک های کشور منتهی به پایان سال 1400 را تهیه و به منظور بهره‌مندی اساتید و پژوهشگران محترم حوزه بانکداری در سایت موسسه منتشر شده است.
در پایان لازم می دانم از رئیس کل محترم بانک مرکزی، اعضای محترم هیأت عامل بانک مرکزی، اعضاء محترم شورای فقهی بانک مرکزی، مديران عامل و اعضاي محترم هيأت مديره بانك ها و مؤسسات اعتباری كشور، پژوهشگران، کارشناسان، صاحب نظران، اساتید حوزه و دانشگاه، مدیران عالی رتبه نظام بانکی کشور و سایر علاقه مندان که با شرکت خود به اعتبار و غنای هر چه بیشتر این همایش افزوده اند، تشکر و قدردانی کنم.
در انتها از مدیران عامل و اعضای محترم هیأت مدیره بانک های ملی، سپه، ملت، مسکن، تجارت، رفاه کارگران، پارسیان، دی، قرض الحسنه مهر ایران، ملل، توسعه تعاون، پاسارگاد، کارآفرین و اقتصادنوین که با حمایت های مالی و معنوی خود مؤسسه را در برگزاری هر چه بهتر این همایش، یاری رسانده اند نهایت تشکر و قدردانی را دارم. همچنین از معاونت محترم اداری و مالی بانک مرکزی، اداره روابط عمومی بانک مرکزی، اعضای محترم شورای راهبردی، کمیته علمی، هیأت داوران و کمیته اجرایی و همه عزیزانی که در برنامه ریزی و اجرای این همایش نقش داشته اند، تشکر و سپاس گزاری می کنم.