۱۰ شهريور ۱۴۰۰

رئیس کل اسبق بانک مرکزی گفت: برای استقلال بانک مرکزی شرط لازم، درک صحیح تصمیم‌گیران ارشد، نگهداری حرمت بانک، قوی بودن بدنه کارشناسی و قدرت بانک است و همچنین شرط کافی، قانون خوبی است که به رئیس کل بانک مرکزی اختیارات متناسب با وظایفش را بدهد.
 
دکتر سید محمد حسین عادلی روز چهارشنبه در میزگرد تخصصی «بانکداری مرکزی در گام دوم انقلاب» که با حضور روسای کل سابق بانک مرکزی کشور در حاشیه سی و یکمین همایش بانکداری اسلامی برگزار شد، افزود: تکامل بانکداری در دو مساله اتفاق می افتد، یکی آنکه مسائل بانکداری تبیین شود و دومی آنکه ابزارهای جدیدی در این زمینه به وجود بیاوریم.

وی یادآورشد: سوالی که در خصوص نکته نخست مطرح کردیم این است که تفاوت بین پول اعتباری که امروز در دنیا مورد استفاده قرار می گیرد با پولی که در گذشته به شکل طلا و مسکوکات بود چیست؟ با توجه به اینکه امروز در برابر تورم قرار داریم، این پول چه حکمی دارد؟ 

عادلی اظهارداشت: تورم، پدیده مهمی به خصوص در کشور ماست که نگهداری ارزش پول را به یکی از دغدغه های مردم تبدیل کرده است، اکنون چطور می توانیم با آن برخورد کنیم و با پس‌اندازکنندگان که بخش اصلی سپرده‌گذاری در کشور را تشکیل می دهند چگونه رفتار کنیم؟ 

رئیس کل اسبق بانک مرکزی گفت: رشد اقتصادی با سرمایه گذاری رخ می دهد و برای آن باید پس انداز ملی را افزایش دهیم و این زمانی اتفاق می افتد که سیستم بانکی ارزش پول پس انداز کنندگان را نگهداری کند. وقتی چنین نیست مردم به سراغ طلا و دیگر سرمایه ها می روند.

عادلی ادامه داد: چگونه اگر کسی دینی به شخصی دیگر داشته باشد و بخواهد این دین را پس از گذشت زمان طولانی پس دهد، قضات مبلغ و ارزش دین را با شاخص بانک مرکزی اندازه‌گیری می کنند تا به ارزش روز برسد و بدهی پرداخت شود؟ اگر قضات می توانند ارزش پولی را به این ترتیب بدهند چرا بانکها این کار را نکنند؟

رئیس کل اسبق بانک مرکزی گفت: همایش بانکداری اسلامی محصول بسیار ارزشمندی داشت که در سطح بانکداری جهانی انقلاب بزرگی ایجاد کرده و آن نیز عرضه اوراق مشارکت بود؛ اوراق مشارکت را در گذشته در کشورهای مختلف اینگونه می پذیرفتند که بر اساس فقه شیعی است که بعد از مدت ها نام آن را صکوک گذاشتند.

وی اضافه کرد: امروز اوراق مشارکت و صکوک از ابزارهای مهم مبادلات مالی جهانی است، ما باید در مورد بانکداری اسلامی کار کنیم و ضروری است افرادی که به مسائل بانک مرکزی علاقه مند هستند در ابتدا به این موارد توجه کنند، البته این مسائل دشواری خاص خودش را دارد و نیاز به مهارت و دانش و دارد.

عادلی یکی از مسائل کنونی سیستم بانکی را منفی بودن نرخ سود دانست، به گفته او مسائل متعددی در این زمینه دخیل است.

رئیس کل اسبق بانک مرکزی عنوان کرد: در مورد استقلال بانک مرکزی، به عنوان کسی که شاید نخستین کتاب مختصری در این باره و با عنوان «مقدمه ای بر استقلال بانک مرکزی» نوشتم، معتقدم هنوز مسائل اساسی و مهمی در این زمینه وجود دارد و استقلال این نهاد نیاز به شروط لازم و کافی دارد.

وی بیان کرد: شرط کافی است این که قانون مترقی داشته باشیم که استقلال بانک مرکزی را حفظ کند، اگرچه در این مورد حتی در مستقل‌ترین بانک های مرکزی دنیا از جمله در کشورهای ژاپن، سوئیس و انگلیس، شاهد آن هستیم که از سیاست‌گذاران مالی در ارکان تصمیم‌گیری این نهاد حضور دارند و از استقلال کمتری برخوردارند.

عادلی افزود: شرط لازم استقلال بانک مرکزی این است که درک صحیحی در میان سیاستگذاران اصلی کشور از کارکرد بانک مرکزی وجود داشته باشد؛ چراکه اگر این درک صحیح نباشد و اهمیت کار بانک مرکزی را در نظر گرفته نشود، مسلماً هرچه قانون بگوید را یا گوش نمی دهند یا از قانون تخطی می‌کنند.

رئیس کل اسبق بانک مرکزی گفت: در دنیا در ادبیات استقلال بانک مرکزی، این نهاد را به دو مورد تشبیه می‌شود، یکی نیروی نظامی ارتش و سپاه، چون بانک مرکزی مهمات بزرگی به نام پول دارد و همانگونه که نیروی نظامی باید از مرزها و امنیت دفاع کند، بانک مرکزی نیز باید از هویت و تمامیت استقلال کشور حمایت کند.

وی یادآورشد: برخی هم بانک مرکزی را به قوه قضاییه تشبیه کرده‌اند در همه جای دنیا برای ارتش و قوه قضاییه حرمت قائلند، اما اکنون شاهد آن هستیم که حرمت بانک مرکزی توسط کسانی که به اهمیت آن واقف نیستند، هر روز شکسته می‌شود. پس ابتدا شرط لازم این است که فهم و درکی از کارکرد اهمیت آن وجود داشته باشد و دوم هم قانون است که ضروری است اصلاح و به روزرسانی شود.

عادلی اظهارداشت: در قانون هم باید به یک مساله توجه کنیم، اینکه چه بخواهیم و چه نه، مسئولیت بانک مرکزی بر گردن رئیس کل آن است، در نتیجه باید اختیارات مدیرکل بانک مرکزی متناسب با این قانون باشد نه آنکه قانونی بگذاریم که به نهادهای مختلف اجازه دخالت داده شود، لذا اگر شما مسئولیت را به رئیس کل بانک مرکزی می دهید باید اختیارات لازم را هم به او بدهید.

رئیس کل اسبق بانک مرکزی گفت: در مورد شرط لازم هم باید به خاطر داشت که ضروری است کارشناسان قوی در بانک مرکزی حضور داشته باشند، کارشناسان بانک مرکزی باید از میان کسانی که دارای تخصص و دانش بالا هستند، انتخاب شوند و همواره ابتکار عمل داشته باشند و وقتی کسی پیشنهاد مبتکرانه روی میز می‌گذارد، باقی افراد را متقاعد کند و این میسر نیست، مگر آنکه بانک مرکزی کارشناسان متبحر و زبده داشته باشد.

گفتنی است سی و یکمین همایش بانکداری اسلامی که از روز گذشته نهم شهریورماه آغاز شده به دلیل شیوع ویروس کرونا و رعایت پروتکل های بهداشتی، صرفاً با حضور سخنرانان، اعضای میزگردها و ارائه کنندگان مقالات در بانک مرکزی برگزار و به منظور بهره مندی سایر صاحبنظران و عموم علاقه مندان به صورت آنلاین از طریق لینک http://conf31.ibi.ac.ir در فضای مجازی پخش می شود.

گفتنی است، محورهای اصلی این همایش دو روزه بر اساس مصوبات شورای راهبردی و کمیته علمی شامل "اصلاح قوانین بانکی: زمینه ها و ضرورت ها"، "حکمرانی بانکی: نقد و ارزیابی"، "مدل کسب و کار بانکی: ارزیابی و آسیب شناسی" و "مانع زدایی و پشتیبانی از تولید: نقش و مسئولیت نظام بانکی" است که در قالب میزگردهای تخصصی و با حضور کارشناسان، صاحبنظران و روسای قبلی بانک مرکزی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

همایش بانکداری اسلامی، به عنوان بزرگترین رویداد علمی در حوزه علوم انسانی و به طور خاص در زمینه بانکداری اسلامی، مقارن با تصویب قانون عملیات بانکداری بدون ربا در هفته بانکداری به صورت سالیانه برگزار می شود.

هدف از برگزاری این همایش بسط دانش بانکداری، تضارب افکار و هم افزایی میان صاحب نظران و کارشناسان و آخرین دستاوردهای مطالعات و پژوهش ها در حوزه علوم بانکداری و مالی اسلامی در قالب سخنرانی، ارائه مقاله و میزگرد تخصصی است.

یافته های علمی این همایش همه ساله به صورت کتاب مجموعه مقالات و سخنرانی ها در اختیار علاقه مندان قرار می گیرد و مرجع ارزشمندی برای مطالعات و پژوهش های آینده است.