با عنايت به نقش مهم رؤساي شعب بانك ها در موفقيت و پيشبرد استراتژي ها و برنامه های بانك ها در نيل به اهداف نهايي سياستگذار پولي و بانكي، مؤسسه عالي آموزش بانكداري ايران همواره كوشش نموده است علاوه بر برنامه هاي آموزشي بلند مدت و آموزش هاي حرفه ای و تخصصي، در راستاي اهداف و وظايف آموزشی و پژوهشي خود افزون بر "همايش هاي سالانه بانكداري اسلامي"، سمینارها و کارگاه های آموزشی و نشست های تخصصي، "گردهمایی رؤساي موفق شعب بانك هاي كشور" را نیز همه ساله برگزار نماید. این گردهمایی با هدف ایجاد بستر و فرصت مناسب برای تعامل و انتقال تجربه ها و دست آوردها بین رؤسای موفق شعب و دیگر مدیران شبکه بانکی کشور و همچنین قدردانی و تکریم رؤسای موفق شعب بانک ها و مؤسسات اعتباری کشور برگزار می شود. این رویداد همچنین فرصت مناسبی فراهم می آورد تا آخرین تغییر و تحولات در حوزه بانکداری در سطح شعب مطرح و دیدگاه های مدیران ارشد نظام بانکی کشور در این خصوص به مخاطبین ارائه شود.

امروزه معیارهای مختلفی برای سنجش عملکرد سازمان ها وجود دارد که بهره وری شامل کارایی و اثربخشی  از مهم ترین این معیارها هستند. طبق تعریف، کارایی، انجام درست کارها و اثربخشی، انجام کارهای درست، و بهره وری حاصل کارایی و اثربخشی است. به عبارت دیگر، می توان بهره وری را سنجش و ارزیابی نتایج فعالیت های یک سازمان نسبت به اهداف و منابع مصرفی آن تعریف کرد. بنابراین، بهره وری، عامل کلیدی در موفقیت و پیشرفت بانک ها در محیط رقابتی آنهاست. اصولاً مدیـران بانک ها باید پیوسته در راستای اصلاح و بهبود روش های تولید و ارائه انواع محصولات و خدمات بانکی، بودجه بندی، بازاریابی، مدیریت سرمایه انسانی و افزایش بهره وری بانک خودحرکت کنند.

یکی از راهکارهای اساسی که بانک ها از آن طریق می توانند به این مهم دست یابند، بهبود بهره وری شبکه شعب خود است.

با توجه به اهمیت موضوع بهره وری شعب بانک ها و مؤسسات اعتباری کشور، با همفکری اعضای شورای راهبردی و کمیته علمی، شعار نهمین گردهمایی رؤسای موفق شعب بانک های کشور "بهره وری شعب"تعیین شد. سپس، به منظور شناسایی رؤسای برتر شعب بانک ها و مؤسسات اعتباری کشور، با نظرداشت معیارهای مرتبط با موضوع گردهمایی، معیارهای مشخصی به وسیله کمیته علمی احصاء و در اختیار بانک ها و مؤسسات اعتباری قرار گرفت تا انتخاب رؤسای برتر بر این اساس صورت گیرد.

امید است دستاوردهای این گردهمایی بتواند در بهبود عملکرد و نظام انگیزشی کارکنان شبکه بانکی کشور، به ویژه کارکنان شعب بانک ها موثر باشد.

  

فرشاد حیدری

رئیس مؤسسه عالی آموزش بانکداری ایران

 

ضرورت انطباق نحوه تهيه گزارش هاي ساليانه بانک ها جهت ارائه در فضاي بانکداري بين المللي

 

يکي از پيشنيازهاي بانک ها و مؤسسات مالي ايراني براي حضور در فضاي بانکداري بين المللي و بهره مندي از خدمات بانکداري بين المللي در شرايط پسابرجام، ارائه گزارش هاي به موقع و استاندارد از وضعيت بانک يا مؤسسه مالي مي باشد. در حال حاضر مقايسه گزارش هاي سالانه مؤسسات مالي ايراني حتي در مقايسه با بانک هاي تراز دوم و سوم منطقه حکايت از ضعف آنها در نحوه ارائه گزارشهاي اصولي و منطبق با رويه هاي بين المللي دارد. 

به اين دليل پيشنهاد مي شود که مؤسسات مالي کشور براي مثال بانک ها، مؤسسات مالي اعتباري و شرکت هاي ليزينگ، در نحوه افشاي اطلاعات در گزارش ساليانه هاي خود که به نوعي ويترين بانک مي باشد، تجديدنظر نموده و تلاش نمايند تا به سطح قابل قبولي از استانداردها و رويه هاي بين الملي مربوطه دست يابند. گزارش هاي ساليانه استاندارد شامل، توضيح کامل در مورد بانک و فعاليت هاي آن، مزيت نسبي بانک در مقايسه با ساير بانک ها، گزارش در مورد شرکت هاي اقماري، گزارش هاي حاکميت شرکتي، گزارش هاي مديريت ريسک، و ارائه کامل يادداشت هاي صورت هاي مالي و مواردي از اين دست مي باشد. يکي ديگر از فوايده مهم گزارشگري اصولي و منطبق بر رويه هاي بين المللي، امکان ايجاد روابط کارگزاري، امکان اخذ رتبه اعتباري بالاتر از مؤسسات رتبه بندي بين المللي و در نهايت جذب بيشتر سرمايه هاي خارجي براي بانک ها مي باشد.

 

نحوه برگزاري دوره:

برگزاري جلسات به صورت پرسش و پاسخ

ارائه مطالب به روز بانک هاي تراز اول دنيا

سنجش سطح دانش شرکت کنندگان در ابتداي دوره

در اختيار قرار دادن مطالب به صورت فايل در اختيار شرکت کنندگان قبل از شروع دوره 

سنجش سطح دانش شرکت کنندگان در انتهاي دوره

  

مخاطبين دوره:

هيأت مديره و مديريت ارشد بانک ها

مديران ريسک بانک ها

مديران و کارشناسان روابط عمومي بانک ها

مديران و کارشناسان امور بين الملل بانک ها

مديران و کارشناسان مديريت مالي و خزانه داري

مديران و کارشناسان مديريت امور تحقيق و توسعه و بازرايابي

مديران و کارشناسان مديريت امور انفورماتيک

بازرسان و حسابرسان داخلي و مستقل

ساير علاقمندان به گزارش دهي در بانکداري مدرن

 

اهداف دوره:

در پايان دوره شرکت کنندگان مطالب زير را خواهند آموخت:

آشنايي با لزوم ارائه انواع اطلاعات در گزارش هاي سالانه براي ارائه به وام دهندگان بين المللي و ساير مخاطبان داخلي و خارجي،

 آشنايي با نحوه ارائه گزارش هاي مديريت ريسک در بانک هاي تراز اول،

آشنايي با نحوه ارائه گزارش هاي حاکميت شرکتي در بانک هاي تراز اول،

آشنايي با نحوه ارائه اطلاعات ضروري در يادداشت هاي صورت هاي مالي.

 

مدت دوره: 24 ساعت

ویژگی استاد:

فارغ التحصیل مقطع دکتری اقتصاد و مالی

مؤلف کتاب و مقالات متعدد در حوزه مدیریت ریسک

سابقه فعالیت بانکی در بانک های داخل و خارج

 

روز اول:  نحوه ارائه اطلاعات در مورد بانک، فعاليت هاي بانک و حاکميت شرکتي در گزارش ساليانه بانک

 

درباره بانک 

در اين قسمت از گزارش ساليانه بانک، اطلاعات کاملي در مورد پروفايل بانک، ساختار سهامداري بانک، اهداف بانک، مايلستون هاي بانک، مزيت نسبي بانک در مقايسه با ساير بانک ها و خلاصه عملکرد بانک در سالي که گذشت ارائه مي شود.

بررسي بانک براي سالي که گذشت و چشم انداز بانک و اقتصاد کلان

در اين بخش از گزارش ساليانه به بررسي اجمالي اقتصاد کلان کشور به تفکيک شاخص هاي اقصادي، نامه مدير عامل و رئيس هيأت مديره در مورد فعاليت هاي سالي که گذشت و چشم انداز بانک براي سال آتي ارائه مي شود. همچنين به ارزيابي وضعيت مالي، سوددهي، بدهي هاي بانک در سيستم بانکي، سهام بانک، رتبه بندي بانک، تسهيم سود بانک و  جايزه هاي دريافت شده پرداخته مي شود.

فعاليت ها و پيش بيني ها در بخش هاي مختلف

در اين قسمت از گزارش ساليانه به شرح کامل انواع فعاليت هاي بانک به تفکيک بانکداري خرد، بانکداري خصوصي، بانکداري شرکتي و تجاري پرداخته مي شود. همچنين به فعاليت هاي بانک در ارتباط با سيستم هاي پرداخت، بانکداري بدون شعبه و کانال هاي ديجيتالي، کال سنتر و واحد رضايت مندي مشتريان و حمايت هاي مالي بانک از نهادها اشاره مي شود. به علاوه اطلاعات کامل شرکت هاي اقماري بانک در اين قسمت از گزارش ساليانه بانک آورده مي شود.

 

روز دوم: نحوه ارائه گزارش هاي حاکميت شرکتي و گزارش هاي مديريت ريسک در گزارش هاي ساليانه بانک

 

گزارش هاي حاکميت شرکتي

حاکميت شرکتي بخش بسيار مهم گزارش هاي ساليانه بانک ها و مؤسسات مالي مي باشد که معمولاً شامل پيام هيأت مديره، معرفي هيأت مديره و معرفي مديران ارشد شامل خلاصه رزومه کاري آن ها، نمودار سازماني و تغييرات در ساختار سازماني بانک در سالي که گذشت، شرح وظايف، اعضا و فعاليت هاي کميته هاي بانک مي باشد. از جمله اين کميته ها مي توان به کميته اعتباري، کميته حسابرسي داخلي، کميته حاکميت شرکتي، کميته ريسک نقدينگي، کميته ريسک بازار، کميته ريسک عملياتي، کميته دارايي و بدهي، کميته مبازره با پولشويي و کميته مديريت هزينه اشاره نمود.

گزارشهاي مديريت ريسک

در بخش گزارش هاي مديريت ريسک به سياستهاي مديريت ريسک که خود شامل, ساختار مديريت ريسک و واحد حسابرسي داخلي، فعاليتهاي واحد  حسابرسي داخلي، فعاليت هاي واحد نظارت بر جلوگيري از اختلاس و پولشويي، فعاليت واحد تطبيق (کامپلاينس)، فعاليتهاي مديريت ريسک به تفکيک انواع ريسک، معرفي مديران واحدهاي کنترلي، اسامي، شرح وظايف و سابقه کاري و تحصيلي آن ها پرداخته مي شود.

همچنين در اين قسمت اطلاعات کاملي در مورد تأمين کننده هاي خدمات مديريت ريسک، اتفاقات مهم در رابطه با عمليات بانک در سال جاري، ارزيابي کميته حسابرسي از عمليات حسابرسي داخلي، سيستمهاي مديريت ريسک و کنترل داخلي و ريسک اشخاص وابسته به بانک ارائه مي شود.

 

روز سوم: ادامه گزارش هاي مديريت ريسک و گزارش هاي مالي بانک و گروه

 

گزارش هاي مديريت ريسک

در بخش گزارش هاي مديريت ريسک همچنين گزارش هاي مطابقت بانک با اصول حاکميت شرکتي، گزارش در مورد واحد ارتباط با سرمايه گذاران و سهامداران، حقوق سهامداران در رابطه با اخذ اطلاعات از بانک، جلسات سهامداران و حق رأي و حقوق اقليت ها، گزارش در مورد شفافيت و افشا عمومي براي مثال توضيحات در مورد وب سايت بانک و مندرجات گزارش سالانه بانک، گزارش در مورد ذينفع ها، اطلاع رساني به ذينفع ها و شرکت ذينفع ها در مديريت بانک، قابل ارائه مي باشد.

گزارش هاي مالي بانک و گروه

بخش گزارش مالي بانک که شامل گزارش مالي  بانک و گزارش مالي گروه مي باشد شامل گزارش حسابرسي مستقل و امضاي مديران، اطلاعات کلي در مورد بانک، صورتهاي مالي بانک، سياستهاي حسابداري، وضعيت مالي و نتايج عمليات و بکارگيري مديريت ريسک براي مثال محاسبات نسبت کفايت سرمايه، ريسک اعتباري، ريسک بازار، ريسک عملياتي، ريسک نرخ ارز، ريسک نرخ بهره، ريسک نقدينگي، تکنيکهاي مديريت ريسک اعتباري، سياستها و اهداف ريسک اعتباري، ارزش واقعي دارايي ها و بدهي هاي بانک مي باشد.

در ادامه يادداشت هاي صورت هاي مالي شامل يادداشت هاي دارايي ها، يادداشت هاي بدهي ها، اقلام زير خط، يادداشت هاي صورت سود و زيان، يادداشت هاي تغيير در وضعيت سهامداري، يادداشت هاي صورت جريان وجوه نقد، ريسک اشخاص مرتبط با بانک، شعب داخلي، خارجي و دفاتر نمايندگي ها، اتفاقات بعد از تاريخ بستن ترازنامه، ريسک اعتباري بين المللي بانک، سود سهام پرداختي، گزارش مالي گروه و در پايان اطلاعات تماس با بانک آورده مي شود.

 

بخش پنل کاربری، سفارش دوره ها و فروشگاه کتاب در حال انجام تغییرات و بروزرسانی می باشد.

خواهشمندست روز آینده جهت دریافت خدمات مراجعه نمایید.

از شکیبایی شما سپاسگزاریم.

 

ارتباط با واحد تحصیلات تکمیلی  

رئیس دایره تحصیلات تکمیلی: 

آقای دکتر صداقت پرست    27892494

کارشناسان دایره تحصیلات تکمیلی:

آقای مهدی عبدالهی 27892430 
آقای علی نجفی
آدرس ایمیل:

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. (ایمیل به منظور ارسال مستندات مربوط به پایان نامه ها)

فکس:  22881703  
 
 
بر اساس مصوبه مورخ 24 خردادماه  1394کمیته تحصیلات تکمیلی مقرر گردید: 
 
 دانشجویان رشته حسابداری مقطع کارشناسی ارشد موضوع پایان نامه خود را
 
در حوزه مسایل نظام بانکی کشور انتخاب نمایند.

 

 

 


 مراحل تصویب طرح پیشنهادی تحقیق

 راهنمای نحوه ی نگارش پایان نامه

دریافت فرم طرح اولیه تحقیق

دریافت فرم طرح پیشنهادی تحقیق

راهنمای نگارش طرح پیشنهادی (پروپوزال)پایان نامه کارشناسی ارشد

فرم درخواست مسائل آموزشی و خلاصه وضعیت تحصیل دانشجو

 دریافت فرم گزارش پیشرفت کار پژوهشی

 دریافت فرم تایید اصلاحات انجام شده پایان نامه پس از دفاع دانشجو

 دریافت فرم تایید پایان نامه برای انجام دفاع مقدماتی

 دریافت فرم تاییدیه پایان نامه برای انجام دفاع نهایی

 درخواست تمدید سنوات فرم الف

 درخواست تمدید سنوات فرم ب

 فرم تعهد اتمام سنوات تحصیلی

 فرمت ارائه پیشنهادی پایان نامه(دفاع مقدماتی)

 فرمت ارائه پیشنهادی پایان نامه(دفاع نهایی)

 

دروس دوره كارشناسي ارشد حسابداری سال تحصیلی 93- 1392

نوع درس

دروس مصوب

تعداد واحد

دروس پيش نياز

دروس پیش نیاز

زبان تخصصی

2

-

تحلیل آماری

2

-

روش تحقیق

2

-

جمع

6

 

دروس اصلی

تئوری حسابداری 1

3

-

تئوری حسابداری 2

3

تئوری حسابداری 1

حسابداری مدیریت

3

-

حسابداری دولتی پیشرفته

3

-

حسابرسی پیشرفته

2

-

مسائل جاری حسابداری

2

-

تصمیم گیری در مسائل مالی

3

-

پایان نامه

4

-

جمع

23

 

دروس اختیاری

(9 واحد درسی)

بررسی موارد خاص در حسابداری

3

-

اقتصاد مدیریت

3

-

پژوهش عملیاتی پیشرفته

3

-

سیستم های حسابداری

3

-

سیستم های اطلاعاتی حسابداری

3

-

جمع

9

 

 

مجموع

32 واحد

 

 

 

دروس دوره كارشناسي ارشد بانکداری اسلامی سال تحصیلی 93- 1392

نوع درس

دروس مصوب

تعداد واحد

دروس پيش نياز

دروس پیش نیاز

زبان تخصصی پیشرفته

3

-

روش تحقیق پیشرفته

3

-

جمع

6

 

دروس اصلی

نظام بانکداری اسلامی

3

نظریه اسلامی اقتصاد کلان میانه

بانکداری اسلامی بین الملل

3

-

اقتصاد ایران و نظریه اقتصاد اسلامی

3

-

اقتصاد سنجی میانه

3

-

نظریه اسلامی اقتصاد خرد میانه

2

-

نظریه اسلامی اقتصاد کلان میانه

2

-

نقد نظریه های اقتصاد سنتی

2

نظریه اسلامی اقتصاد خرد میانه نظریه اسلامی اقتصاد کلان میانه

پایان نامه

6

-

جمع

24

 

دروس اختیاری

(9 واحد درسی)

برنامه ریزی ریاضی پیشرفته

3

ریاضیات 2- اقتصاد خرد 2- اقتصاد کلان2

اقتصاد بانکداری اسلامی

3

-

توسعه و برنامه ریزی اقتصادی با مبانی اسلامی

3

نظریه اسلامی اقتصاد کلان میانه

مدیریت مالی اسلامی پیشرفته

3

-

مدیریت ریسک با مبانی اسلامی

3

اصول بیمه

سمینار بانکداری اسلامی

3

-

اقتصاد سنجی کاربردی

3

-

اقتصاد کشاورزی

3

اقتصاد خرد 2

اقتصاد صنعتی

3

اقتصاد خرد 2- اقتصاد کلان 2

اقتصاد منابع و انرژی

3

اقتصاد خرد 2

تجارت الکترونیک

3

-

مدیریت اقتصادی پروژه

3

مدیریت مالی- اقتصاد خرد 1

جمع

24

 

 

مجموع

33 واحد

 

 

دروس دوره كارشناسي ارشد مدیریت امور بانکی سال تحصیلی 94- 1393

نوع درس

دروس مصوب

تعداد واحد

دروس پيش نياز

پیش نیاز

زبان تخصصی

2

-

حقوق بانکی

2

-

تحلیل آماری

2

-

روش تحقیق

2

-

اصلی و تخصصی

تئوری مدیریت پیشرفته

2

-

مدیریت و رفتار سازمانی پیشرفته

2

-

مدیریت منابع انسانی

2

-

اقتصاد سنجی مالی

2

-

اقتصاد خرد و کلان پیشرفته

2

-

حقوق بانکی بین الملل

2

-

اقتصاد پول و بانک پیشرفته

3

-

بانکداری اسلامی

2

-

بانکداری نوین

2

-

بازارها و ابزارهای مالی

3

-

رساله

4

-

مجموع

26

 

اختیاری

مدیریت ذخایر ارزی

2

-

مالیه بین الملل

2

-

بررسی چشم انداز 20 ساله توسعه ایران

2

-

اقتصاد مدیریت

2

-

 

* توجه : دانشجویان موظف به گذراندن تمامی دروس پیش نیاز، اصلی و حداقل 6 واحد از دروس اختیاری می باشند.

 

دروس دوره كارشناسي ارشد حسابداری ورودی سال تحصیلی 94- 1393

نوع درس

دروس مصوب

تعداد واحد

دروس پيش نياز

دروس پیش نیاز

زبان تخصصی

2

-

آمار تخصصی

2

-

 

جمع

4 واحد

 

* دروس جبرانی

حسابداری پیشرفته 2

2

-

حسابداری میانه 2

2

-

حسابداری قیمت تمام شده 2

2

-

 

جمع

6 واحد

 

دروس پایه

حسابداری مدیریت

3

-

حسابداری بخش عمومی

3

-

حسابرسی پیشرفته

2

-

تصمیم گیری در مسائل مالی و سرمایه گذاری

2

-

سیستم های اطلاعاتی حسابداری

2

-

 

جمع

12 واحد

 

دروس تخصصی

تئوری حسابداری 1

3

-

تئوری حسابداری 2

3

تئوری حسابداری 1

مسائل جاری حسابداری

2

-

 

جمع

8 واحد

 

** دروس اختیاری

اقتصاد سنجی

2

-

بررسی موارد خاص در حسابداری

2

-

چارچوب مفاهیم گزارشگری مالی

2

-

تحلیل آماری

2

-

متون تخصصی به زبان انگلیسی

2

-

روش تحقیق پیشرفته

2

-

 

جمع

12 واحد

 

پژوهش

پایان نامه

6 واحد

 

 

* مطابق ضوابط، 6 واحد از 12 واحد دروس جبرانی بنابر نظر گروه حسابداری باید گذرانده شود.

** گذراندن 6 واحد از دروس اختیاری الزامی می باشد.

 

دروس دوره كارشناسي ارشد مهندسی مالی سال تحصیلی 95- 1394

نوع درس

دروس مصوب

تعداد واحد

دروس پيش نياز

دروس جبرانی

آمار مهندسی

3

-

تحقیق در عملیات (1)

3

-

اقتصاد مهندسی

3

-

دروس پیش نیاز

زبان تخصصی

3

-

دروس اصلی

اصول مهندسی مالی

3

-

مدلهای انتصاب سبد سرمایه گذاری

3

-

فرایندهای تصادفی

3

-

مدیریت و تحلیل ریسک مالی

3

-

سمینار مهندسی مالی

2

-

پایان نامه

6

-

 

20

-

دروس اختیاری

برنامه ریزی استراتژیک

3

-

بازارهای ملی با درآمد ثابت

3

-

فرایندهای تصادفی پیشرفته در مهندسی مالی

3

-

بازارهای مالی اسلامی

3

-

اقتصاد سنجی

3

-

مدیریت سرمایه گذاری

3

-

تصمیم گیری با معیارهای چندگانه

3

-

سریهای زمانی مالی

3

-

طراحی و پیاده سازی سیستم های پشتیبانی محاسبات مالی

3

-

سیستم های خبره در تصمیم گیری مالی

3

-

بهینه سازی تصادفی

3

-

 

*هر دانشجو ملزم به گذراندن دروس جبرانی و پیشنیاز می باشد.

*هر دانشجو ملزم به گذراندن 12 واحد درس اختیاری می باشد.

 

 

دروس دوره كارشناسي ارشد بانکداری اسلامی سال تحصیلی 95- 1394

نوع درس

دروس مصوب

تعداد واحد

دروس پيش نياز

نظری

علمی

جمع

دروس کمبود

اقتصاد خرد مقدماتی

3

-

3

-

اقتصاد کلان مقدماتی

3

-

3

-

اقتصاد سنجی مقدماتی

3

-

3

-

موضوعات انتخابی در اقتصاد

3

-

3

-

دروس پیش نیاز

زبان تخصصی

3

-

3

-

دروس اصلی

اقتصاد خرد

3

-

3

-

اقتصاد کلان

3

-

3

-

اقتصاد سنجی

3

-

3

-

اقتصاد ایران

3

-

3

-

نظام اقتصادی اسلام

2

-

2

-

پول و بانکداری اسلامی (1)

3

-

3

نظام اقتصادی اسلام

پول و بانکداری اسلامی (2)

3

-

3

پول و بانکداری اسلامی (1)

پایان نامه

6

 

 

 

 

جمع

26

 

 

 

دروس اختیاری

ابزارهای مالی اسلامی

2

-

2

پول و بانکداری اسلامی (1)

حقوق تجارت

2

-

2

-

بانکداری الکترونیکی

2

-

2

پول و بانکداری اسلامی (1)

روش شناس علم اقتصاد

2

-

2

اقتصاد خرد- اقتصاد کلان

اقتصاد مالی

2

-

2

-

کارورزی

-

2

2

ابزارهای مالی اسلامی

سمینار بانکداری اسلامی

2

-

-

پول و بانکداری اسلامی (1)

اقتصاد اطلاعات

2

-

2

اقتصاد خرد – اقتصاد کلان

مدیریت ریسک با مبانی اسلامی

2

-

2

-

احکام اقتصادی اسلام

2

-

2

-

 

جمع

18

2

20

 

 

*دانشجو حداکثر ملزم به گذراندن 6 واحد از دروس کمبود می باشد.

*دانشجو ملزم به گذراندن 3 واحد از درس پیشنیاز می باشد.

*دانشجو ملزم به گذراندن حداکثر 6 واحد از دروس اختیاری می باشد.